تبادل
لینک هوشمند
" تاریخچه برق "
اولين كارخانه برق ايران درسال 1279 شمسي توسط حاج محمدباقر ميلاني معروف به رضايوف به دستور مظفرالدين شاه از روسيه به قيمت هشت هزار تومان خريداري وتقديم آستانقدس رضوي گرديد . قدرت اين كارخانه دوازده اسب بخار و فشارش 110 ولت مستقيم بود كه باسوخت ذغال سنگ كار ميكرد ودر محل بالاخيابان نزديك بست عليا دركوچه اي كه درآن زمان به همين مناسبت كوچه چراغ برق ناميده شد نصب وراه اندازي ومورد بهره برداري قرار گرفت و علاوه برروشن كردن حرم مطهر حضرت رضا (ع ) وعمارات مبارك آستان قدس قسمتي از بالا خيابان رانيز روشني مي داد. همان زمان چهارچوبه اي درايوان طلاي صحن عتيق نصب بود كه اين شعر باخط درشت نستعليق وبانور برق درآن تعبيه شده وبه ويژه شبها جلوه خاصي داشت :
شهي كه شمع حريمش فروغ مشعل وماه
چراغچي سزد او رامظفرالدين شاه
تابلوي مذكور چندين سال درهمان محل نصب بود كه به علت فرسودگي در اثرگذشت زمان به ناچار آن راجمع آوري كردند.
درسال 1281 موتور برق ديگري توسط حاج اميررضوي معروف به چراغ برقي به قدرت 25 اسب خريداري ودركنار مولد اوليه نصب گرديد. پس از نصب مولد فوق وضعيت برق مشهد حدود 30 سال دچار ركودشد تااينكه مادر آقاخان محلاتي بنام بي بي شمس الدوله كه زني متدين بود ودرهندستان مي زيست طي سالهاي 1315-1314 يكدستگاه مولد به قدرت 24 اسب باجريان مستقيم خريداري نموده كه جهت آستانقدس رضوي درخيابان طبرسي نصب گرديد. چند سال بعدنيابت توليت وقت آستانقدس ، آقاي اسدي نسبت به خريددو دستگاه مولد بنز آلماني با سه سيلندر و به قدرت 110 اسب اقدام كرد كه يكي در شير و خورشيد جهت تامين برق سينما وخيابانهاي اطراف وديگري درخيابان طبرسي نصب وبه بهره برداري رسيد. مولدين نصب شده منحصر جهت روشنايي حرم و عمارات آستانقدس رضوي بوده واهالي شهر مشهد فاقد برق بودند.
درآن زمان براي تامين روشنايي منازل از چراغهايي كه از ظروف سفالين ساخته وجاي چند فتيله درآن تعبيه شده بود استفاده مي بردند. سوخت آنها ، روغن گياهي ( منداب ) بود وبراي شبهاي ميهماني از چند فتيله وشبهاي عادي از يك فتيله آن نور مورد نياز را تامين مي كردند وروشنايي كوچه ها ومعابر عمومي به عهده بلديه بود وهرشب ماموري نردبان بردوش وظرف نفتي در دست چراغهاي ديوار كوب را روشن مي ساخت كه معمولا به علت كوچكي مخزن وكمبود نفت ، اين چراغها نيم ساعت بيشتر روشن نبود وچون مردم به تدريج نيازبه نيروي برق را احساس مي كردند وخواستار آن بودند عده اي دراين زمينه سرمايه گذاري واقدام به توليدوفروش برق نمودند . از جمله آقاي جعفرزاده كه نامبرده ابتدا كارخانه آستانه واقع دركوچه چراغ برق را اجاره وبعد از آن يكدستگاه مولد 24 اسب 220 ولت باجريان مستقيم وارد كرد ودر كوچه چهار باغ نصب نموده وبه خيابان نادري وبازار برق مي داد. البته برق مزبور شعله اي بود وبدون كليد قطع وصل مستقيم از كارخانه روشن وخاموش مي شد وماموري داشت كه شب به شب در ازاي هرلامپ 40 وات يك عباسي از مصرف كنندگان وصول ميكرد .
صاحب اين كارخانه براي اينكه بهره بيشتري از سرمايه خود ببرد اقدام به احداث كارخانه آردي نمودتااز برق روز استفاده كند همزمان مولدي ديگري در گوشه و كنارشهرنصب وراه اندازي گرديد از جمله يكدستگاه مولد دوازده اسب كه درپايين خيابان دالان حاج سيد محمد خباز نصب وبرق تعدادي مغازه را تامين ميكرد و مولد ديگري به قدرت 25 اسب در عيدگاه نصب وجهت تامين برق منازل تجار منطقه كه اغلب يهودي بودند مورد استفاده قرار گرفت .
چون نيروي حاصل به مقدار قابل توجهي از ميزان تقاضا كمتر بود ومتقاضيان فراوان ومشتركين ناراضي بودند درخلال سالهاي 17-1316 پاكروان ، تايب التوليه وقت دارندگان كارخانه ها رابراي تشكيل شركتي واحدبنام شركت عمومي برق دعوت نمود.
نظر به اينكه مردم وجود بيماري سل رامعلول دودهاي مختلف مي دانستند باوجود كمبود نيرو،اينشركت ناچار شد تافقط به كساني كه مسلول بودند برق بدهد، لذا گروهي براي دريافت امتياز برق تظاهر به بيماري سل مي كردند. اقدام اساسي ومجدانه ديگر دراين زمينه ايجاد شركت نخريسي وبرق خسروي بود كه درسال 1314 باسرمايه اوليه بيست وچهارميليون ريال (48000 سهم پانصد ريالي ) در زميني به مساحت 5400مترمربع تاسيس يافت . شركت عمومي برق مشهد در دي ماه 1318 به شركت خسروي منتقل گرديد وشركت مزيور درسال 1319 يكدستگاه مولد ديگر رابه قدرت 600 كيلووات كه سوخت آن ذغال سنگ به همراه ملاس چغندر بود راخريداري ونصب كرد. احتياج مبرم و روز افزون مردم به برق موجب گرديد تامديرعامل كارخانه برق خسروي براي خريد موتوربرق درزمان جنگ همراه بايكي از مهندسين خود عازم اروپا شده و سه دستگاه مولد باسوخت گازوئيل هريك به قدرت 600 كيلووات خريداري نمايد نكه ظرف مدت 14 ماه نصب واز آن بهره برداري شود ولي به علت جنگ واينكه كارخانه سازنده سفارشات زيادي داشت توفيق وفابه وعده ثيافت وبالاخره بعداز سي و دوماه تحويل داد كه آنرادر ميدان رودكي ( فلكه برق ) محل فعلي شركت نصب نموده و
بهره برداري از آن آغاز شد . بااين همه بازهم نيروي برق توليدي كفاف نمي كرد وتقاضا از عرضه بيشتر بودوعليرغم خاموشي نوبتي كارخانه ، واگذاري برق بازار سياه پيداكرد .
درسال 1331 شركت خسروي يكدستگاه مولد به قدرت 750 كيلووات خريداري ونصب كرد وخاموشي نوبتي برطرف شد ، البته تقاضاها باتوجه به وسعت شهر از طرفي و بالارفتن سطح فكر مردم از طرف ديگرهمچنان رو به فزوني بود، باوجود اين شركت خسروي تنها كاري كه مي توانست انجام دهد مقاومت دربرابرتقاضاها وتوصيه ها و تلاش براي جلوگيري از خاموشي نوبتي مجدد بود ولي اكثريت مردم درمحروميت از نعمت برق بسر مي بردند. درسال 1336 بين شركت خسروي وشهرداري مشهد حسن تفاهمي به وجود آمد وسازمان برنامه هم كه موظف به تامين وتكميل برق شهرستانهاشده بود مساعدت خود باشهرداري را موكول و مشروط به مشاركت باشركت خسروي نمود وشركت خسروي براي آنكه شهر مشهد از مساعدت سازمان برنامه محروم نماند باشهرداري همكاري ودر مرداد ماه 1336 باآن سهيم شد وشركت جديد بنام شركت سهامي برق مشهد به وجود آمد ومديريت عامل شركت به آقاي مهندس جواد شهرستاني سپرده شد. آن شركت توانست باخريدن مولدهاي مختلف نيروي برق شهر رااز 2300 كيلووات به بيش لز 10000 كيلووات افزايش دهد وبازار سياه رادرهم بشكند و به منظور صرفه جويي درمصرف سوخت شركت مزبور، قطعات لازم براي تبديل سوخت مولدها ازگازوئيل به مازوت راسفارش داده وپس از دريافت قطعات درخصوص نصب و بهره برداري از آن اقدام نمايدومتعاقب آن براي جلوگيري از كمبود نيروي برق ، سومين دستگاه مولد ، به قدرت 2225 كيلووات راكه باسوخت مازوت كار مي كرد سفارش داد واين مولد پس از تاسيس شركت برق منطقه اي خراسان نصب شد.
به منظور بهبود وضعيت برق ايران ، سازماني بنام سازمان برق ايران بااساسنامه مربوط كه به تصويب هيات دولت رسيده بود به وجود آمد واداره امور توسعه وتقويت برق كليه نقاط كشور رابرعهده گرفت .خوشبختانه شهر مقدس مشهد اولين شهر ايران بود كه داوطلبانه قرارداد مديريت وتوسعه برق مشهدراباسازمان مزبور درآبان ماه 1342 به امضاء رسانيد وبرق مشهد سروصورت نويني بخود گرفت . سپس وزارت آب وبرق براي تاسيس شركت برق منطقه اي خراسان اقدام نمود ودر خرداد 1343 اولين مديرعامل شركت تعيين شد. پس از تحويل تاسيسات توليدي نيروگاه مشهد درآذرماه 1349 شركت برق منطقه اي خراسان تاسال 1365 به جز توليد توسط واحدهاي ديزلي نصب شده درشهرستانها ، قسمت اعظم انرژي مورد نيازمشتركين رااز شركت توانير خريداري مي نمود.
درسال 1366 براساس مصوبه مجمع عمومي كليه تاسيسات توليدي منطقه شمالشرق شركت توانير به شركت برق منطقه اي خراسان واگذار واين شركت عهده دار توليد، انتقال وتوزيع نيروي برق دراستان خراسان گرديد.
درسال 1371 به منظور واجراي ساختار جديد سازمان ، تاسيس شركتهاي وابسته شروع وهم اينك 14شركت تحت عناوين شركت توزيع نيروي برق استان خراسان ، شركت توزيع نيروي برق شهرستان مشهد،شركت مديريت توليد برق طوس ، شركت مديريت توليد برق مشهد ، شركت فني طوس نيرو، شركت احداث تاسيسات انتقال نيرو ( اتانير) ، شركت نصب وتعميرات نيروي خراسان (نتن )، شركت مهندسي مشاور نيروي خراسان (منيران )، شركت حسابرسي و خدمات مالي اداري نيروي خراسان (حسانير)، وشركت خدمات پشتيباني نيرو درسه بخش توليد ، انتقال ، توزيع وامورفني ومشاوره اي فعاليت دارند.
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط:
برچسب‌ها:
